Netwerken van wederzijdse support en solidariteit: en toen spraken de dieren

Laura, 16 jaar, wordt aangemeld voor therapie. De pleegzorgbegeleider vertelt mij haar verhaal van veelvuldig trauma, afwijzing, geweld en gemis. Turbulente gezinsrelaties waarin conflict en verlangen elkaar afwisselden. Een netwerk dat haar soms opving, maar soms ook niet.

De nonkel, die nu sinds een jaar voor haar zorgt, vertelt mij dat hij bezorgd is om Laura. Zij wordt omschreven als een meisje dat regelmatig liegt, vecht op school en op een gevaarlijke manier contact met mannen aangaat. Ik hoor de hoop van nonkel dat Laura haar verleden een plekje kan leren geven en dat ze voor zichzelf leert te zorgen in therapie. Ik voel dat het verhaal van Laura me raakt. De grootsheid van de opdracht die nonkel me geeft drukt tegelijkertijd op mijn schouders.

Laura zelf zit er tijdens de kennismaking nogal stilletjes bij. Ik kan moeilijk aflezen wat ze voelt bij dit gesprek. En het is mij een raadsel wat ze eigenlijk zelf wil. Ze knikt en lacht vriendelijk naar mij, maar spreken lijkt voor haar op dit moment te moeilijk. Heeft de zwaarte van haar verhaal ook zo’n verlammend effect op haar, net als op mij? Wat betekent haar kracht om hier vandaag toch te zijn? Wat is háár droom en doel?

Ik neem me voor dat dit onze eerste focus zal zijn: uitzoeken wat Laura zélf wil in therapie en haar regisseur maken van het verhaal dat we samen gaan creëren. Wat heeft ze zelf gedaan om deze vreselijke gebeurtenissen keer op keer te overleven? Hoe kan Laura zelf terug een gevoel van invloed krijgen op haar leven en de moeilijkheden die er zijn? Ongetwijfeld is ze betekenisvol voor anderen en kan ze anderen zelfs iets leren vanuit de kennis en vaardigheden die ze op haar hobbelig pad ontwikkelde.

Verder maak ik mezelf de bedenking dat het belangrijk zal zijn om mee met haar vast te houden wat we samen zullen ontdekken. Dat er een rode draad kan ontstaan doorheen de gesprekken die we hebben. Na elke sessie zal ik daarom een brief naar Laura schrijven waarin ik taal geef aan het proces dat we samengaan. 

Ik mocht Laura interviewen in het kader van ons project ‘Netwerken van support en solidariteit’ waarbij we speuren naar (her)verbindingen die betekenisvol zijn en verschil maakten en nog steeds kunnen maken in het levenspad van kinderen en jongeren. We willen hen hierbij graag als (co-)regisseur van hun netwerk laten opereren en hun besef van invloed bevorderen. Hieronder vind je de brief die ik Laura bezorgde na ons gesprek met daaropvolgend een reflectie over de betekenis van dit interview. 

Op de viering van het 50-jarig jubileum van de Interactie-Academie wordt dit project eveneens gepresenteerd. Informatie over deze presentatie en de systemische concepten en uitgangspunten die tijdens onze gesprekken als leidraad gebruikt werden vind je hier. 

We willen tevens een warme oproep doen om niet enkel het interview te lezen maar ons, en vooral Laura, iets terug te geven van wat je raakte in dit verhaal of wat je meeneemt. Mocht je met jongeren spreken die zoekende zijn of worstelen met gelijkaardige thema’s, laat zeker niet na om het interview ook met hen te delen en ons een terugkoppeling te geven. Meer info daarover zie je onderaan deze brief. 

Dag Laura, 

Vandaag schrijf ik een eerste brief naar jou.  Na de kennismaking die we hadden, kwam je gisteren de eerste keer bij mij op gesprek. Een nieuwe start voor ons beiden. Samen zoeken naar hoe we de gesprekken zullen vormgeven en welke weg we samen zullen gaan. Maar het is ook zoeken naar manieren waarop we elkaar kunnen leren kennen en hoe ik kan begrijpen wat voor jou belangrijk is.

Je zei dat je niet direct iets in gedachten had waarover je zou willen praten. Ik vertelde dat mensen soms denken dat je bij een therapeut moet komen praten over dingen die moeilijk gaan, maar dat dit niet per se zo hoeft te zijn. Dat we het ook kunnen hebben over dingen die goed lopen, dingen die voor jou een belangrijke betekenis hebben. En al snel begon je te vertellen. 

Over Boy, de puppy die sinds enkele maanden bij jullie woont. Ik zag direct een glimlach op jouw gezicht verschijnen. Ik kon voelen dat dit voor jou belangrijk was. Je vertelde over wat voor een soort hondje Boy is en wat hem speciaal maakt voor jou. Hij geeft jou een warm gevoel en kan jou blij maken. Spelen met Boy is altijd een belevenis! Dan kwispelt hij enthousiast met zijn staartje en loopt hij rondjes van blijdschap. Ik begreep direct dat je een hondenvriend bent en ik kreeg zo een vermoeden dat jij kan aanvoelen wat honden nodig hebben.  

En toen vertelde je me dat je eigenlijk alle dieren graag ziet. Dit wekte mijn interesse, want zelf ken ik niet veel van dieren. Misschien kon jij mij wel iets leren.   

Je vertelde me dat je vroeger, toen je nog bij jouw ouders woonde, veel huisdieren had: honden, katten, vogels, muizen, eenden, een pony en zelfs spinnen. Met bijna al deze dieren had je een goede band. Ze kwamen bij jou knuffelen, de hond sliep bij jou in bed, en je leerde zelfs de vogels en de eenden om ervan te genieten om door jou geaaid te worden. De vogel Frodo legde haar kopje op jouw schouder om geknuffeld te kunnen worden. Ik stond hiervan versteld! Ik vroeg hoe het komt dat deze dieren naar jou kwamen. Je zei me dat ze zich veilig voelden bij jou.  

Dit verder samen onderzoekend kwamen we erachter dat dieren voor jou ‘gezelschap’ betekenen. Ze zorgden er steeds voor dat je nooit echt helemaal alleen was. Verder kunnen ze jou ook rustig maken op moeilijke momenten. Dit vond ik speciaal! Ik wou er graag meer over weten. Je kan met dieren praten! Ze zijn te vertrouwen. Ze kunnen niet écht praten maar kunnen dingen zeggen door hun gedrag. Ze kunnen, volgens jou, echt liefde teruggeven. En jij begrijpt hen in wat ze willen zeggen. En zij lijken jou ook te begrijpen. Bij mensen is dit anders, zei je. Sommige mensen zijn te vertrouwen, maar sommigen ook niet. Ze zijn ook niet allemaal veilig.  

Gefascineerd door de vogel Frodo vroeg ik wat je denkt dat jij voor haar betekende. Je was een tweede moeder voor haar. Je zorgde steeds voor haar als ze iets nodig had. Jammer genoeg heb je Frodo nu al lange tijd niet meer gezien, omdat ze nog steeds bij jouw ouders woont. Je zei me dat je haar vorig jaar nog terugzag maar dat ze jou niet meer herkende na al die tijd. (Vogels hebben hersenen die jammer genoeg niet voor lange tijd iets kunnen onthouden.) Je vertelde dat je Frodo soms wel mist.Het voelt alsof er een belangrijk stukje van jou weggenomen is. De katten bij mama en papa thuis daarentegen herkenden jou wel toen ze jou terugzagen en al snel kon je een band opbouwen met de nieuwe hond van je ouders.  

Je vroeg me of het abnormaal was om met dieren te praten. Ik zei dat ik dat helemaal niet vreemd en best wel interessant vond. Ik hoop altijd dat kinderen en jongeren ergens met hun verhaal en gevoelens terecht kunnen. Sommigen kunnen bij mensen terecht, maar anderen bij dieren, in de natuur of soms zelfs bij hun knuffel. Dit laatste herkende jij onmiddellijk. Diezelfde glimlach verscheen op je gezicht. Jij slaapt ook met een knuffel. Je vroeg je ook deze keer af of dit abnormaal is op jouw leeftijd. Ik zei dat ik veel jongeren ken die met een knuffel slapen. Hier wou ik natuurlijk ook meer over weten.  

Je hebt ondertussen al veel knuffels gehad. Sommigen gingen kwijt, eentje werd kapotgebeten door de hond, en recent ging je nog een knuffel kopen omdat je voelde dat je er eentje nodig had. Knuffels zorgen ervoor dat je met een veilig gevoel in slaap kan vallen en dat je geen nachtmerries hebt. Als kind zorgde je steeds goed voor je knuffels. Er was zelfs een knuffel die je kleertjes aan deed en schminkte. Jouw knuffels kwamen soms ook op de koffie bij jou en ze vertelden dan echt hun verhalen tegen jou. Ook zij hielden jouw gezelschap, net als de huisdieren.  

Helemaal op het einde van het gesprek vertelde je mij over een jongen waarmee je enkele dagen geleden je relatie beëindigde. Je zei dat je snel verliefd wordt en dat je nonkel hier soms bezorgd over is omdat hij niet wilt dat je gekwetst zou worden. Je zei dat je geen relaties mag hebben met jongens omdat je eerst aan jezelf moet werken, maar dit vind je moeilijk want je hebt wel behoefte aan een relatie. Je zei me: “ik moet eerst leren om van mezelf te houden voordat ik van iemand anders kan houden”. Dit deed bij mij enkele vragen rijzen.  Waar heb je deze uitspraak vandaan? En ben je ermee akkoord? Je had me net verteld over hoe je van dieren kan houden en hoe jij ook een belangrijke betekenis voor hen hebt. Ik had gehoord hoe je liefde kan geven aan dieren. Over de liefde kunnen we zeker nog verder praten, als jij dit zou willen.  

Bedankt Laura, dat je dit alles met mij wou delen! Mocht ik belangrijke zaken vergeten zijn of niet goed weergegeven hebben, laat het zeker weten. We horen elkaar binnenkort opnieuw. 

Groetjes,
Sofie 
  

De druk op mijn schouders voelde lichter na dit gesprek. Laura was erin geslaagd om als actieve participant in ons gesprek naar voren te treden. Niet ik tekende de lijnen uit, maar zij koos het onderwerp ‘dieren’ als relevant voor ons eerste gesprek. Dit maakte het spreken voor haar veilig en gaf haar tegelijkertijd een gevoel zelf iets te kunnen bijdragen en creëren.

Doorheen dit gesprek probeerden we de focus te leggen op wat Laura zelf voor anderen (de dieren en knuffels) betekende en hoe zij erin slaagde om actief in relatie met hen te gaan. Ze kreeg hierdoor zicht op hoe het contact met anderen troostend kan zijn op moeilijke momenten, maar ook op wat ze zelf als betekenisvol voor anderen kan bijdragen. Hoe zij liefde, zorg en veiligheid kan geven aan dieren die zelf veilig zijn voor haar.

Ik voelde dat dit gesprek mij als therapeut zuurstof gegeven had. We hadden samen ontdekt dat Laura, naast alle gebroken en conflictueuze relaties in haar leven, de vaardigheden en kennis had om positieve relaties aan te gaan. Dit legde een kiem voor het verdere proces dat we zouden gaan. Vanuit het samen onderzoeken van haar contact met dieren, zouden we tot nieuwe ideeën kunnen komen in het aangaan van relaties met mensen. Sommigen uit haar netwerk zouden misschien getuige kunnen worden van de vaardigheden die ze heeft. Ook dit zou haar in een actieve rol plaatsen. En hopelijk zouden de omstaanders ook iets van haar vaardigheden kunnen erkennen, waardoor dit een gedeeld verhaal zou kunnen worden en verbindingen opnieuw aangesterkt kunnen worden. Er was terug hoop.

Beste lezer, aarzel niet om ons en vooral Laura een antwoordje te bezorgen! Wat heeft je geraakt en wat neem je mee uit dit interview? Waren er bepaalde uitspraken, zinnen of thema’s die specifiek je aandacht trokken? Bracht het lezen je bij bepaalde eigen ervaringen? We zijn ook uitermate nieuwsgierig naar wat je voor jezelf of je werk meeneemt uit dit interview. Zet het je verder aan het denken? Leidt het tot bepaalde voornemens? We kunnen jullie alvast meegeven dat Laura zelf het interview een waardevolle ervaring vond! 

_____

Sofie Geerinckx is werkzaam binnen Pleegzorg 

Reageren kan via : 

Sabine.vermeire@iaac.eu 

We zorgen dat je antwoord, mail of brief op bestemming komt. 

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe uw reactie gegevens worden verwerkt.