Mijn dag startte vanochtend met het lezen van een zeer krasse stelling van onderwijsminister Hilde Crevits in De Morgen: “Allochtone ouders moeten zich veel meer engageren voor de mindere schoolresultaten van hun kinderen.”

Deze uitspraak is simplistisch, ze stereotypeert en polariseert. Het brengt de trefwoorden ‘allochtonen’, ‘weinig Nederlands’, ‘niet verantwoordelijk’, ‘moeilijke samenwerking met scholen’, ‘eigen schuld’ samen tot een brei. Gedachten als: ‘Vermoeiend!’, ‘Wat een karwei’, ‘Waar te beginnen?’, … komen dan in me op.

Maar aan de andere kant heb ik ook een constructief idee.

Onlangs werd ‘Trenziria’ uitgegeven. Een methodiek die ik ontwikkelde om met groepen te spreken rond cultuur, migratie en identiteit. Deze methode blijkt ‘all round’ en toepasselijk in vele contexten. In mijn hoofd maakte ik dus een toepassing van deze methodiek, gebaseerd op de actualiteit van vandaag.

Wat zou er gebeuren als Trenziria werd toegepast op onderwijs en ouderparticipatie? Zou het niet boeiend zijn om gespreksavonden te organiseren met ouders op de scholen van hun kinderen, waar nagedacht wordt over het schools engagement van ouders?

Trenziria gewijs zetten we dan per herkomstland of -regio tafels klaar met generatiekaarten erop. Een tafel van Frankrijk, Pakistan, Nederland, Afghanistan, Marokko, Congo, Kosovo, Syrië, China, Thailand, Mexico, Mongolië, Ethiopië, Somalië, Spanje, België, Turkije, Tsjetsjenië, Assyrië,…  Wie wenst kan een korte toelichting geven over hoe het onderwijs georganiseerd wordt op die plekken, wat ze waarderen in het onderwijs en wat hen er zorgen over baart.

Wat houdt het juist in om een goede leerling, scholier, leerkracht of ouder te zijn?

Nadien kunnen enkele portretten via de generatiekaarten besproken worden. Jongens en meisjes van de kleuter- of lagere school leeftijd of jongeren kunnen besproken worden. Volwassen mannen en vrouwen ook. We zouden specifiek te werk gaan: “Wat moeten deze mensen doen om ‘goed’ bevonden te worden door anderen? Wat houdt het juist in om een goede leerling, scholier, leerkracht of ouder te zijn? Wat moet en wat mag niet? En welke kleding is gepast op school? Wat als een kind iets niet doet dat moet of iets doet dat niet mag? Wat als de dresscode niet gevolgd wordt?”

Als ouder met kinderen in een Belgische lagere school zou ik bijvoorbeeld kunnen zeggen: “Het lijkt me belangrijk voor mij als ouder om dagelijks het huiswerk mee te begeleiden, de agenda te tekenen, dagelijks de plastic gelabelde brood-, koeken- en fruitdoos en drinkbus te vullen, om de correspondentie goed bij te houden en getekende documenten terug te bezorgen. Een viertal keer per jaar kan ik de leerkracht spreken en indien ik meer overleg wil, kan ik dat afspreken of heel snel tussendoor doen. Zeer geregeld geef ik rolletjes, behangpapier, babyfoto’s, foto’s van de hond en van de grootouders, plastic dozen en zakken mee en af en toe ga ik naar de klas om iets te bekijken. Als ik meer zou helpen bij schoolse activiteiten, bij zwemlessen of uitstappen, dan zou ik daar veel waardering voor terugkrijgen. Niet naar oudercontacten gaan ligt moeilijk en westerse stadskleding wordt gewaardeerd.”

Hoe gaat dat tussen ouders en leerkrachten op een school in Iran of Rusland of België als ze elkaar ontmoeten aan de schoolpoort, in de winkel of tijdens een oudercontact?

Nadien zouden we de ontmoeting en de omgangsvormen bespreken tussen kinderen of jongeren en hun leerkrachten: “Hoe gaan leerlingen of scholieren om met hun leerkrachten? Hoe begroeten ze elkaar, hoe dicht staan ze bij elkaar, kijken ze elkaar aan, waar praten ze over? Wat doet een leerkracht als de leerling iets doet dat niet mag of iets niet doet dat moet of een kledingregel niet volgt?”

We doen dezelfde oefening voor ouders en leerkrachten van scholen: “hoe gaat dat tussen ouders en leerkrachten op een school in Iran of Rusland of België als ze elkaar ontmoeten aan de schoolpoort, in de winkel of tijdens een oudercontact? Wat verwachten ze van elkaar? Hoe verloopt de communicatie? Per mail, mondeling, in groepsbijeenkomsten? Is er veel communicatie of net weinig? Hoe gaan de ouders met elkaar om?

Vervolgens gaan we de kaarten laten bewegen. Er komen kaarten naar België toe, er vertrekken kaarten vanuit België. Sommige kinderen komen van een internationale school vanuit China toe in België, anderen komen vanuit Afghanistan naar België, sommige vertrekken naar Nederland of Albanië.

Uitspraken raken weer gesitueerd in een intercultureel, interpersoonlijk of intergenerationeel kader

We zetten de focus op de internationale of interculturele ontmoetingen tussen volwassen ouders en de leerkrachten van hun kinderen. Hoe verlopen die ontmoetingen? Wat loopt vlot en minder vlot? Wanneer worden contacten gehinderd door de kennis van het Nederlands?  Kennen mensen elkaars verwachtingen op vlak van samenwerking?

In het creëren van een dergelijke omgeving ontstaan creatieve uitwisselingen en ideeën. Mensen kunnen spreken met trots en bezorgdheid, uitspraken raken weer gesitueerd in een intercultureel, interpersoonlijk of intergenerationeel kader. Hier zijn ontmoetingen doorleefd, niet gehinderd door kloven van taal of cultuur. Het gaat weer over de inhoud, de ideeën en reflecties.

Parallel zouden kindergroepen georganiseerd kunnen worden. Hoe gaan kinderen om met leerkrachten, ‘hier’ en ‘daar’?. Wat is hetzelfde en wat is anders? Welke ideeën ontstaan er vanuit het samenbrengen van verhalen?

Als ik zou emigreren naar een andere land, ik zou een dergelijk initiatief wel waarderen. Ik zou misschien verlegen zijn, de kat wat uit de boom willen kijken. Maar één zaak weet ik zeker: ik zou meer motivatie voelen voor een deelname aan een Trenzeria-groep, dan dat ik op één of andere manier op gesprek zou moeten komen omdat ik me volgens anderen niet zou engageren naar de schoolse ontwikkeling van mijn kinderen toe.

Ik hoor nu andere gedachten in mijn hoofd: ‘innovatie’, ‘rijkdom’, ‘leren van elkaars verhalen’, ‘bruggenwerk’, ‘talenten’, ‘maatschappelijke bijdrage’, ‘samen sterk’,…. Mijn dag gaat al wat beter.

 __________________________________

Annelies Huybrechts is psycholoog en systeemtheoretisch psychotherapeut. Ze werkte 15 jaar lang in Minor Ndako, een voorziening die gespecialiseerde hulp voorziet aan buitenlandse niet-begeleide minderjarigen. Een diepte-interview rondom de door haar ontwikkelde methodiek Trenziria lees je hier .