De context van Corona, die ons allen raakt,  maakt dat ik overal mensen zie, op zoek naar structuur en steun. Voor mij zelf geldt dit ook zeker. Gelukkig vond ik deze steun tijdens een recente intervisie waar we onze ervaringen en zoektochten bespraken. Een collega beluisterde mij en herinnerde mij aan de Chileense biologen/ belangrijke systeemdenkers Maturana en Varela en hun idee over het autopoietische systeem. 

Autopoiese betekent letterlijk “zelf-productie” en hangt samen met zelforganisatie: wanneer onder de juiste omstandigheden alle componenten van een biologisch systeem aanwezig zijn, wordt dat biologisch systeem ‘vanzelf’ gevormd en kan het zichzelf in stand houden.  

In vertaling naar mijn gesprekken en contacten: ja, er is een gemeenschappelijke Corona context, die ons allen beroert en voor uitdagingen plaatst. Maar deze context heeft vele verschillende betekenissen en we reageren allemaal vanuit ons eigen systeem op ‘eigen manieren’.  

Het gemeenschappelijke wat ik in deze periode voel in het contact met mijn cliënten, of eigenlijk wel met allerlei mensen om me heen die ik ontmoet – de man die pakketjes brengt, de caissière in de supermarkt – is verraderlijk. Het biedt een gevoel van verbondenheid maar ik mag dit niet verwarren met de veronderstelling dat we voor identieke uitdagingen staan!  

 De context van Corona maakt ook dat ik soms zó bezorgd word dat ik me verantwoordelijk begin te voelen voor alles en iedereen en in gesprekken anders luister, bevraag en handel.   Wanneer ik bijvoorbeeld aan het beeldbellen ben met een cliënt dan merk ik bij mezelf dat ik minder nieuwsgierig ben en vooral plannetjes bedenk over hoe ik de situatie van de ander kan veranderen. En ik merk dat mijn verantwoordelijkheidsgevoel mij niet alleen aanzet tot het aanbrengen van structuur in het leven van mijn cliënten maar ook bijvoorbeeld in het leven van mijn puberkinderen.

Ik voel me verantwoordelijk en probeer te zorgen voor een soort Rust, Reinheid en Regelmaat bij eenieder. Helaas is effect van mijn sterk bezorgde gesteldheid dat het me beperkt in de vragen die ik stel en minder vanuit nieuwsgierigheid het contact aanga.  Dit maakt weer dat ik moeizamer differentieer tussen mijn eigen zoektocht en die van de mensen waarmee ik spreek en zo ontstaat er een ’lus’. 

De permanente aanwezigheid van de  Corona-context maakt immers dat ik nog maar moeizaam differentieer tussen hoe deze context mensen op verschillende manieren raakt. Deze grote druk wakkert een verantwoordelijkheidsgevoel en bezorgdheid aan die de nieuwsgierigheid verdrukt, waardoor verschil uit beeld verdwijnt en de ervaring steeds massaler wordt.   

Deze lus moet ik doorbreken. Ik kom immers in een positie die niet nodig is en ik onderschat de vaardigheden van de systemen van m’n eigen pubers en mijn cliënten om tot een nieuwe zelforganisatie te komen.   

Ik neem me voor om, zeker in therapie, oog te blijven houden voor de verschillen tussen mensen. Wanneer ik dat vasthoud ontstaat immers opnieuw nieuwsgierigheid en zicht op de veerkracht van systemen en mensen. Op die manier kan ik weer in een positie komen die overeenkomt met mijn eigen voorkeur en waarden en ontwikkel ik een praktijk van ‘irreverence’ ten aanzien van deze Corona-context. Dat zal me goed doen.   

_____

Tineke Haks  is als GZ psycholoog/psychotherapeut en systeemtherapeut werkzaam. Daarnaast is ze opleider bij het Platform Systeemtherapie Noord Nederland.