Het onderwijs is opnieuw het middelpunt geworden van een brede discussie omtrent het hoe en het wat in Corona-tijden. Opvallend daarbij is hoe stil het soms blijft van de kant van de leerkrachten, leerlingen, ouders, enz. Wellicht hebben zij het de voorbije twee weken al erg druk gehad met de omschakeling naar afstandsonderwijs.

Vakantie zou ik het niet noemen. Mijn tienjarige dochter smeekte de voorbije twee weken om naar school te gaan (ja, in de ‘paasvakantie’!); en haar (bijna) pensioengerechtigde leerkracht deed verwoede pogingen om digitale middelen onder de knie te krijgen en alles klaar te krijgen voor de week na de vakantie (en daarvoor: alle respect!).

Over één iets zijn zo goed als alle leerkrachten het eens:  digitaal afstandsleren kan nooit het schoolse gebeuren ten volle vervangen. Het blijft een surrogaat waarbij een belangrijk motorisch aspect van het leren bovendien onderbelicht blijft. Kinderen leren door (samen) te doen, niet enkel door te kijken of te typen.

De politiek doet er, goed bedoelend, alles aan om allerlei meningen de wereld in te sturen, soms druk te zetten, en ad hoc oplossingen voor te stellen. Er mag geen achterstand worden opgelopen!  Wat een inzet!

Ik neem even de vrijheid om terug te keren naar de essentie. Onderwijs heeft als bedoeling kinderen te begeleiden in hun ontwikkeling tot kritische, wetende, zelfstandige, probleemoplossende wezens. Op hun eigen tempo en volgens hun persoonlijke ontwikkeling. Ja toch?

De voorbije weken en de komende weken worden ze daarin toch constant uitgedaagd? Niet enkel met ‘de tafels der vermenigvuldiging’ of dt-regels, maar in de eerste plaats om zich te handhaven en te functioneren in een wereld die in één klap 180 graden gedraaid is. En de meeste kinderen, ouders en leerkrachten doen dit meesterlijk. Met vallen en opstaan, maar er wordt hard gewerkt.

Uiteraard dienen er ook leerinhouden worden aangebracht. Maar laat ons niet doen of er nu niet geleerd wordt, achterstand wordt opgelopen, of wat dan ook; wel in tegendeel. De focus op een zogenaamde ‘leerachterstand’ houdt jammer genoeg het enorme risico in dat een ander wezenlijk en onderbelicht aspect van het onderwijs en het schools gebeuren dreigt verloren te gaan.Kinderen zijn sociale en emotionele wezens.

Ze snakken momenteel naar sociale contacten, met anderen samen dingen doen en ervaringen delen. Ook de nare. Rituelen die net daar aandacht voor hebben (denk maar aan de schoolfeesten, de eindejaarsreizen, klasgesprekken, enz.) zijn weggevallen. En van die huidige ‘sociaal-emotionele woestijn’ lopen sommige kinderen en jongeren misschien nog veel meer schade op dan enkel van leerdoel A of B dat is weg gevallen.

Als er een moment komt dat de scholen terug open gaan zullen kinderen (en leerkrachten en ouders) dan ook in de eerste plaats daarom juichen: om het weerzien, de verbondenheid, de kans samen te leren.

Dus mag ik, in alle bescheidenheid, dames en heren politici, experten, onderwijsmanagers, jullie vragen om als het even kan ook wat oog te hebben voor bovenstaande andere noden. Als ‘de tafel van 9’ een jaartje later komt zullen ze heus geen ‘dommere’ volwassenen worden. Heb de moed en de mildheid om leerkrachten, directies, ouders en kinderen het vertrouwen te geven dat ze het goed zullen doen.

Druk zetten, de zomervakantie in vraag stellen, het werkt contraproductief en lijkt de indruk te wekken dat er nu te weinig gebeurt of dat het niet goed zou komen. Heb vertrouwen, geef vertrouwen. Dat zal de aankomende generatie meer dan nodig hebben. Laat de heropening van de scholen, vroeg of laat, een feest zijn. Bang zijn mag, maar laat het niet de leidraad zijn. Het komt goed.

_____

Hannes Verdru is klinisch psycholoog en systeemtheoretisch psychotherapeut. Hij is lector en werkt in een privé-praktijk.