De wereld van Thom en de wereld waarin wij leven lijken wel twee verschillende planeten
Thom is een jongen van 15 jaar, gediagnosticeerd met ASS en een hechtingsstoornis. Hij is toen hij 7 dagen oud was geplaatst in een pleeggezin in het dorp Nuth. Thoms moeder was heroïneverslaafde en kon niet voor hem zorgen. Thoms pleegouders hebben inmiddels gezag over hem. Ze noemen hem een afhankelijke jongen, die door zijn belasting en problematiek altijd extra zorg nodig heeft gehad. Sinds Thom tiener is, komt hij vaak in de problemen. Middelengebruik trekt hem, maar bovenal lijkt Thom – vaak opgestookt door leeftijdsgenoten – van alles uit te vreten zoals het bekladden van garagedeuren, in brand steken van vuilnis en winkeldiefstal. Van ieder incident lijkt Thom niet te begrijpen waarom hij hiermee in de problemen komt. De wereld van Thom en de wereld waarin wij leven lijken wel twee verschillende planeten.
Thom had het idee dat iedereen in het dorp naar hem keek als een moordenaar, een messentrekker
Mijn werk als Ambulant Gezinsbehandelaar binnen Thoms gezin was nog niet lang van start of we liepen met hem vast. Thom had vernomen dat de oma van een oud vriendje zou hebben geroddeld over hem. Thom zou haar kleinzoon met een mes bedreigd hebben. Van verschillende mensen in het dorp had hij al gehoord dat zij dit over hem had gezegd. Volgens Thom is dit nooit gebeurd en liegt deze mevrouw. Het gevolg was dat Thom alle ogen in het dorp op zich gericht voelde. Thom had het idee dat iedereen in het dorp naar hem keek als een moordenaar, een messentrekker. Thom deed er alles aan om niet meer in Nuth te hoeven zijn. ’s Ochtends vroeg liep Thom weg, om ’s avonds laat weer terug te keren. Zijn enige wens was verhuizen uit Nuth! Als zijn pleegouders niet mee zouden werken hieraan zag Thom maar 1 andere oplossing: een misdrijf plegen waardoor hij in de gevangenis zou komen. Hij was hierin door niemand op andere gedachten te brengen (niemand begreep hem!) en zowel pleegouders als hulpverlening voelde dat dit snel uit de hand kon lopen.
Het bleef me boeien hoe Thom was kwijtgeraakt dat roddels slechts roddels zijn…
Na uitgebreid met hem zijn gedachtegang verkend te hebben, kreeg ik het idee om met Thom de straat op te gaan om mensen te bevragen over het concept ‘roddels’. Dit voorstel was voor Thom veel te kort door de bocht, hij gaf meteen aan dit niet te durven. Toch bleef het me boeien hoe Thom kwijt was geraakt dat roddels slechts roddels zijn, dat niet iedereen in het dorp hem kent, laat staan hem een moordenaar vindt. Ik heb vervolgens deze casus ingebracht in de opleidingsgroep op de Interactie-Academie. Al snel bleek dat het voorstel misschien anders kon. Ik heb Thom voorgesteld samen een enquête te maken en dat ik zelf de straat op zou gaan in het dorp, om er zo zijdelings achter te komen hoe men naar Thom keek. Ik zou foto’s en filmpjes maken tijdens mijn anderhalf uur in het winkelcentrum van Nuth.
Het resultaat was verbluffend voor Thom. Het simpele feit dat niemand (0%) roddels zomaar voor waar aanneemt was onbegrijpelijk. Mensen bleken best een filter hebben voor wat ze als waar aannemen en wat ze in twijfel trekken! Ook het resultaat dat de meeste mensen in het dorp gedrag van jeugd kunnen relativeren (tweede kans geven, zelf jong geweest, het goed kunnen maken) was iets waar Thom niet bij stil had gestaan. Uiteraard was het ook een grote winst dat bijna niemand van de roddel over messentrekkerij had gehoord, en dat 90 % geen namen kon opnoemen van jeugd die in het dorp weleens wat uitspookte.
Deze interventie heeft er natuurlijk niet voor gezorgd dat al zijn problemen uit de wereld zijn en voor mij gaat het hier ook niet om. Wat voor mij van veel groter belang is dat, door Thom serieus te nemen en ik uit mijn eigen vernauwing van hoe dit probleem als professional aan te gaan kon stappen, Thom weer in staat was om meer verbinding te voelen met de wereld om hem heen en de druk op de relatie met zijn pleegouders kon wat zakken. Thom kon opnieuw het dorp in.
Martijn Roomans is ambulant gezinsbehandelaar bij Mondriaan GGZ, afdeling Kind en Jeugd
